Vôi hoá cột sống đang ngày càng xuất hiện ở nhiều người trẻ tuổi, không còn là vấn đề chỉ gặp ở người lớn tuổi như trước kia. Bất kỳ ai cũng có nguy cơ mắc phải, và tình trạng này có thể gây ảnh hưởng đáng kể đến sinh hoạt hàng ngày, khả năng vận động, thậm chí tiềm ẩn nguy cơ chèn ép dây thần kinh nếu không được can thiệp kịp thời. Việc phát hiện và điều trị sớm đóng vai trò quan trọng trong việc hạn chế biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.
1. Vôi hoá cột sống là gì và dấu hiệu nhận biết khi gặp phải của bệnh?
Vôi hóa cột sống là tình trạng lắng đọng canxi bất thường tại các khớp xương, dẫn đến quá trình thoái hóa và hình thành các gai xương. Những gai này có thể làm giảm khả năng linh hoạt của cột sống, gây khó khăn khi vận động và chèn ép vào dây thần kinh hoặc mạch máu. Hậu quả là người bệnh thường xuyên gặp phải các triệu chứng như tê bì tay chân, đau nhức lan tỏa, mất ngủ, chóng mặt và thậm chí là thiểu năng tuần hoàn não.
Mặc dù về mặt lý thuyết, vôi hóa có thể xuất hiện ở bất kỳ đoạn nào của cột sống, nhưng phổ biến nhất vẫn là tại vùng cổ và thắt lưng. Nếu như trước kia bệnh chủ yếu xuất hiện ở người trên 40 tuổi hoặc người lao động nặng thì hiện nay, xu hướng đang dần trẻ hóa. Việc ít vận động, ngồi sai tư thế trong thời gian dài – đặc biệt là ở dân văn phòng – đang trở thành nguyên nhân chính thúc đẩy tình trạng này ngày càng phổ biến hơn ở người trẻ.
2. Dấu hiệu vôi hóa cột sống
Do vôi hoá cột sống ngày càng có xu hướng xuất hiện ở người trẻ và dễ bị nhầm lẫn với nhiều bệnh lý khác ở người lớn tuổi, việc nhận biết sớm các dấu hiệu đặc trưng là vô cùng cần thiết để hỗ trợ chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Một trong những dấu hiệu điển hình là cảm giác cứng khớp, đặc biệt tại vùng bị vôi hoá. Ví dụ, nếu bị ở cột sống thắt lưng, người bệnh sẽ gặp khó khăn khi cúi, xoay người hoặc thay đổi tư thế. Bên cạnh đó, các cơn đau buốt có thể xuất hiện ngày càng nhiều, dữ dội hơn, đặc biệt là vào ban đêm, rồi lan rộng ra các khu vực lân cận.
Ngoài ra, người bệnh thường cảm thấy tê bì, châm chích ở tay chân, cảm giác như kiến bò dưới da, kèm theo tình trạng đau mỏi vai gáy, mất ngủ do sự chèn ép của các gai xương làm máu lưu thông kém đến chi và cổ vai. Ở một số trường hợp, bệnh còn dẫn đến thiếu máu não, biểu hiện qua các triệu chứng như đau đầu, hoa mắt, chóng mặt, ù tai hay suy giảm trí nhớ.
3. Nguyên nhân dẫn tới bệnh lý vôi hoá cột sống
Vôi hóa cột sống là kết quả của nhiều yếu tố tác động trong thời gian dài, trong đó một số nguyên nhân phổ biến sau đây đóng vai trò quan trọng:
- Lão hóa tự nhiên theo tuổi tác
Càng lớn tuổi, quá trình lão hóa diễn ra mạnh hơn khiến xương khớp dần suy yếu, khả năng phục hồi và tái tạo xương giảm đáng kể. Điều này tạo điều kiện cho canxi lắng đọng bất thường, hình thành các gai xương gây vôi hóa cột sống. Nếu người cao tuổi lại ít vận động hoặc lao động quá sức, tình trạng này càng dễ xảy ra và tiến triển nhanh chóng. - Ảnh hưởng từ chấn thương
Những chấn thương ở vùng cột sống do tai nạn, lao động nặng hay vận động sai cách có thể làm biến dạng cấu trúc cột sống. Với các tổn thương nhẹ, cơ thể có thể tự phục hồi. Tuy nhiên, nếu tổn thương nặng hoặc kéo dài mà không được điều trị đúng cách, vôi hóa hoặc hình thành gai xương là điều khó tránh khỏi. - Tư thế làm việc không hợp lý
Ngồi lâu, giữ nguyên một tư thế trong nhiều giờ – đặc biệt phổ biến ở nhân viên văn phòng, tài xế, công nhân bốc vác – khiến áp lực dồn lên cột sống và các khớp tăng lên. Máu lưu thông kém, cơ khớp bị chèn ép, lâu ngày sẽ dẫn đến thoái hóa, vôi hóa cột sống, vẹo cột sống, đau cổ vai gáy và nhiều vấn đề khác. - Chế độ dinh dưỡng mất cân bằng
Việc bổ sung canxi không hợp lý – quá nhiều hoặc quá ít – đều ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe xương khớp. Canxi dư thừa có thể lắng đọng và tạo nên các mảng vôi hóa tại cột sống, trong khi thiếu canxi khiến xương yếu, dễ tổn thương và thoái hóa nhanh chóng. Vì vậy, duy trì chế độ dinh dưỡng cân đối là điều cần thiết để phòng ngừa bệnh.
Việc hiểu rõ các nguyên nhân gây vôi hóa cột sống sẽ giúp mỗi người có ý thức hơn trong chăm sóc sức khỏe xương khớp, từ đó chủ động phòng tránh và điều chỉnh lối sống phù hợp.
4. Vôi hoá cột sống có chữa được không?
Vôi hóa cột sống hoàn toàn có thể kiểm soát được nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách, đặc biệt khi bệnh chưa gây ảnh hưởng đến nhiều cơ quan trong cơ thể. Tuy nhiên, ở giai đoạn đầu, các dấu hiệu thường mờ nhạt hoặc dễ bị nhầm lẫn với các vấn đề xương khớp thông thường nên người bệnh thường không nhận ra. Chính vì vậy, việc duy trì thói quen thăm khám định kỳ và chủ động theo dõi sức khỏe xương khớp là rất quan trọng. Bên cạnh đó, lựa chọn các sản phẩm hỗ trợ điều trị phù hợp và có nguồn gốc rõ ràng sẽ giúp kiểm soát tình trạng vôi hóa, phòng ngừa biến chứng, và cải thiện chất lượng cuộc sống.
5. Cách điều trị vôi hoá cột sống hiệu quả
Một trong những hướng tiếp cận phổ biến hiện nay là sử dụng thuốc và thực phẩm bảo vệ sức khỏe để giảm các triệu chứng khó chịu do vôi hóa cột sống gây ra. Thuốc Tây y như nhóm giảm đau chống viêm không steroid (NSAIDs) điển hình là Piroxicam, Meloxicam, hoặc thuốc giãn cơ như Mydocalm thường được chỉ định để cải thiện triệu chứng. Tuy nhiên, những loại thuốc này chỉ giúp làm dịu cơn đau tạm thời mà không can thiệp vào căn nguyên gây bệnh. Việc sử dụng lâu dài cần được theo dõi sát sao vì nguy cơ gây ảnh hưởng đến gan, thận và dạ dày là điều không thể bỏ qua. Chính vì vậy, người bệnh tuyệt đối không tự ý dùng thuốc mà cần tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.
Bên cạnh đó, vật lý trị liệu cũng là một lựa chọn hỗ trợ đáng cân nhắc trong điều trị vôi hóa cột sống. Các kỹ thuật như chiếu tia hồng ngoại, liệu pháp nhiệt, xung điện hay kéo giãn cột sống có thể giúp làm dịu cơn đau, tăng độ linh hoạt cho cột sống và cải thiện lưu thông máu tại vùng tổn thương.
Ngoài ra, một số người lựa chọn phương pháp y học cổ truyền như châm cứu, bấm huyệt – sử dụng tay hoặc kim châm tác động lên các huyệt đạo để tăng tuần hoàn máu và giảm đau nhanh chóng. Tuy nhiên, hiệu quả của những phương pháp này thường chỉ mang tính tạm thời. Việc lạm dụng quá mức hoặc điều trị kéo dài không kiểm soát có thể làm giảm hiệu quả về sau và thậm chí khiến tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn. Vì vậy, cần thận trọng và kết hợp điều trị một cách hợp lý theo chỉ dẫn chuyên môn.
6. Bị vôi hoá cột sống nên ăn gì? kiêng những thực phẩm gì?
Chế độ ăn uống phù hợp hỗ trợ cải thiện tình trạng vôi hoá cột sống
Trong quá trình điều trị vôi hoá cột sống, việc xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý đóng vai trò quan trọng nhằm hỗ trợ làm chậm tiến triển của bệnh và cải thiện sức khỏe xương khớp. Người bệnh nên ưu tiên bổ sung các nhóm thực phẩm có lợi như:
-
Thực phẩm giàu canxi: giúp củng cố hệ xương chắc khỏe và hỗ trợ quá trình tái tạo xương. Một số lựa chọn lý tưởng bao gồm cải xoăn, đậu Hà Lan, đậu đen, cá hồi, cá mòi…
-
Thực phẩm giàu vitamin A, K, B12: hỗ trợ chuyển hóa và hấp thu canxi tốt hơn, đồng thời giúp nuôi dưỡng mô sụn. Có thể bổ sung qua phô mai, trứng, gan động vật, quả mơ, xuân đào…
-
Thực phẩm giàu chất xơ: giúp kiểm soát cân nặng, hạn chế áp lực lên cột sống. Rau chân vịt, súp lơ xanh, bí đỏ, cà rốt… là những lựa chọn đáng lưu ý.
Bên cạnh việc bổ sung các dưỡng chất cần thiết, người bị vôi hóa cột sống cũng nên hạn chế tiêu thụ các thực phẩm không lành mạnh như:
-
Đồ ăn nhiều dầu mỡ, cay nóng: vì chúng có thể kích thích phản ứng viêm và làm nghiêm trọng thêm các triệu chứng đau nhức.
-
Thực phẩm chứa nhiều đường, purin như gan động vật, thịt chế biến sẵn, nước ngọt có gas: không chỉ gây ảnh hưởng tới chuyển hóa xương mà còn làm tăng nguy cơ biến chứng khớp và rối loạn chuyển hóa khác.
Dinh dưỡng hợp lý không thay thế thuốc điều trị nhưng là nền tảng hỗ trợ thiết yếu, giúp người bệnh kiểm soát tốt triệu chứng, tăng cường khả năng vận động và nâng cao chất lượng sống lâu dài.
7. Cách phòng ngừa bệnh vôi hoá cột sống
Để phòng ngừa tình trạng vôi hoá cột sống và hỗ trợ kiểm soát bệnh hiệu quả, ngoài chế độ dinh dưỡng hợp lý, người bệnh cần lưu ý kết hợp nhiều yếu tố trong sinh hoạt hàng ngày:
-
Tránh lao động quá sức hoặc thực hiện các động tác gây áp lực đột ngột lên vùng cổ, vai, lưng. Những tác động sai tư thế hoặc lặp lại liên tục có thể làm tổn thương cột sống và thúc đẩy quá trình vôi hoá.
-
Duy trì thói quen tập luyện thể dục thể thao đều đặn như đi bộ, bơi lội, yoga hoặc đạp xe… Những hoạt động này giúp tăng cường tuần hoàn máu, giữ cơ – xương – khớp dẻo dai, giảm nguy cơ lão hoá sớm ở cột sống.
-
Kiểm soát cân nặng ở mức hợp lý để tránh gây áp lực lên hệ vận động, đặc biệt là vùng cột sống thắt lưng và khớp gối.
-
Với người làm việc văn phòng hoặc đặc thù phải ngồi lâu, nên nghỉ giải lao sau mỗi 1 – 2 giờ bằng cách đứng dậy, vận động nhẹ để giúp các khớp xương thư giãn và giảm áp lực lên cột sống.
-
Tuân thủ chỉ định điều trị từ bác sĩ, không tự ý dùng thuốc hoặc ngừng liệu trình giữa chừng, tránh gây biến chứng hoặc khiến bệnh tiến triển nặng hơn.
Những chia sẻ trên đây không chỉ giúp hiểu rõ hơn về bệnh vôi hoá cột sống mà còn mang đến những gợi ý thiết thực trong việc phòng ngừa và chăm sóc sức khỏe xương khớp lâu dài. Hãy chủ động bảo vệ cột sống của bạn mỗi ngày bằng cách lắng nghe cơ thể, khám sức khoẻ định kỳ và lựa chọn các sản phẩm hỗ trợ có nguồn gốc rõ ràng, phù hợp với thể trạng.